SZTUKA WYWIADU
Czym jest wywiad? Można powiedzieć tak: wywiad jest rozmową przedstawiciela prasy z jakąś osobą w celu uzyskania opinii bądź poznania faktów. Można też powiedzieć, iż wywiad jest rozmową z człowiekiem reprezentującym konkretny pogląd, będącą autorytetem w danej dziedzinie. Forma ta ma postać pytań zadawanych przez dziennikarza i odpowiedzi udzielanych przez interlokutora odpowiedzi.
Od czego zacząć? Tak naprawdę nie ma doskonałych rad i recept, jak w przypadku pisania informacji. Każda z osób parających się wywiadami powie na ten temat i poradzi zupełnie co innego. Jeden z poznańskich dziennikarzy stwierdził: Wywiad ma w sobie coś z egzaminu, zdaje go także dziennikarz. Zgadzam się z tym stwierdzeniem, tym bardziej, że zdarzyło mi się w mojej krótkiej karierze dziennikarskiej rozmawiać z kilkoma znanymi osobami. Dlatego mogę potwierdzić prawdziwość tego osądu. Z wywiadem jest tak samo, jak z rozmową. Każdy z nas ma lepsze i gorsze dni. Każdy z nas czuje do jednych sympatię do innych z kolei antypatię. Tak też jest w przypadku wywiadów.
Jest jednak kilka cennych rad, z których warto skorzystać:
* Zaczynajcie wywiad od pytań najłatwiejszych dla rozmówcy. Kontrowersje warto zostawić na koniec. Z dwóch powodów: po pierwsze - w miarę trwania rozmowy tak dziennikarz, jak i interlokutor nabierają do siebie zaufania, poznają się, po drugie - nawet, gdy nie uzyskacie żadnej odpowiedzi na trudne pytanie bądź narazicie się na przerwanie wywiadu, będziecie mieć już pewną część materiału.
* Zadawajcie pytania sformułowane w taki sposób, by rozmówca nie mógł odpowiedzieć na nie TAK lub NIE. Odpowiedzi tego typu są niezbędne naprawdę rzadko. Zazwyczaj w sytuacji, kiedy trzeba kogoś "przyprzeć do tzw. muru" i wymusić jasną deklarację.
* Jeśli nie rozumiecie jakiejś odpowiedzi - zadawajcie kolejne pytania na ten temat. Robicie to dla czytelnika, nie ma więc czego się wstydzić. Większym wstydem jest udawanie, że się wie, tkwienie w niewiedzy.
* Rozmawiając z osobą, która może mieć coś do ukrycia - a tak często się zdarza w przypadku przeprowadzania wywiadów dotyczących ochrony środowiska - jeśli nie uzyskaliście zadowalającej odpowiedzi, zadajcie to samo pytanie jeszcze raz po jakimś czasie, lecz w inny sposób. Podobnie rzecz się ma w przypadku rozmów z politykami, dlatego dodatkowym plusem będzie Wasza wiedza. Pamiętajcie: przygotowując się do przeprowadzenia wywiadu z osobą, która ma praktykę w rozmowach z dziennikarzami, warto przeczytać wywiady, których ta osoba udzieliła wcześniej. Warto też - nim przeprowadzicie rozmowę - poznać opinię innych osób związanych ze sprawą na temat Waszego rozmówcy. Takie postępowanie ma przynajmniej dwie zalety: poznacie człowieka, z którym musicie się "zmierzyć" oraz możecie podczas wywiadu wykorzystać opinie, które zasięgnęliście wcześniej. Wierzcie mi, czytelnicy to lubią.
* Warto też przygotować na kartce kilka pytań, które chcielibyście zadać. Zwykle jest tak, że rozmowa toczy się w innym kierunku niż sobie założyliście, a specyfika wywiadu wymaga kontynuowania wątku.
* Prócz faktów i opinii warto umiejętnie zmusić rozmówcę do pokazania pewnych uczuć. Po prostu czasem warto zapytać: co pan/pani czuł, gdy...?
* Po zakończeniu rozmowy uzgodnijcie sposób autoryzacji, warto też po ukazaniu się wywiadu przesłać wycinek z gazety osobie, z którą rozmawialiście.
I kolejna uwaga. Waszym zadaniem jako dziennikarzy jest pokazanie poglądów, przedstawienie opinii osoby, którą uznaliście za na tyle ważną lub ciekawą, iż warto z nią przeprowadzić rozmowę. Dlatego pamiętajcie: musicie w pewien sposób pozostać w cieniu. W tym przypadku gwiazdą jest osoba, z którą rozmawiacie. Poklask czytelników zdobędziecie tylko wtedy, kiedy Wasze pytania będą rzeczowe i krótkie, natomiast odpowiedzi wyczerpujące.
* Na koniec powinniśmy poinformować rozmówcę o przybliżonym terminie ukazania się rozmowy z nim.
* Pamiętajcie, iż macie obowiązek poinformować osobę, z którą przeprowadzacie wywiad o prawie do jego autoryzacji.
I jeszcze jedno. Pamiętajcie, najprostszy uśmiech rozluźnia atmosferę. Jeżeli prócz wszystkich przytoczonych wyżej wskazówek - zapewniam, sprawdzonych przez pokolenia dziennikarzy - będziecie umieli cierpliwie słuchać, to już połowa sukcesu. SZTUKA WYWIADU
źródło: http://www.zb.eco.pl/BZB/31/wywiad.htm
http://youtube.com/watch?v=KEDwXtc6S9Q&feature=related - jak przeprowadzić dobry wywiad.
http://gala.onet.pl/wywiady.html - przykładowe wywiady
http://www.webinside.pl/wywiady -przykładowe wywiady